11 Ağustos 2009 Salı

Gini Katsayısı ve Lorenz Eğrisi

İtalyan istatistikçi Corrado Gini tarafından ilk olarak 1912 yılında yayınlanan (Variabilità e mutabilità) makalesinde bahsettiği, istatistiksel dağılımı ölçmek için geliştirdiği bir katsayıdır. Genel olarak gelir ya da varlık dağılımı eşitsizliğini, sağlık hizmetlerinin dağılımını ve ekolojik değişimleri ölçmek için kullanılır. Gini Katsayısı 0 ile 1 arası bir değer alırken günlük kullanımda bu rakam 100 ile çarpılarak 0 ile 100 arasında bir rakam olarak gösterilir. Gini katsayısı 0’a yaklaştıkça tamamen eşit bir dağılımı gösterirken, 1 eşit olmayan bir dağılıma işaret etmektedir. Örneğin bir toplumda bütün gelir fertlere eşit dağılmış ise G=0, eğer tüm gelir bir kişide toplandıysa G=1 olacaktır.
Lorenz Eğrisi 1905 yılında Max Otto Lorenz tarafından gelir dağılımının ifade edilmesi amacıyla geliştirilmiş, her iki ekseninde de yüzde değerler bulunan eğridir. Eğride x eksenindeki değerin y eksenindeki kümülatif dağılımın yüzde kaçına sahip olduğu yine yüzde ile gösterilir.
Gini Katsayısı Mutlak Eşitlik Doğrusu ile Lorenz eğrisi arasında kalan alanın yine Mutlak Eşitlik doğrusu altında kalan toplam alana oranıdır.

Türkiye'nin 2010 yılı Gini Katsayısı için Güngör Uras'ın Milliyet Gazetesinde yayınlanan köşe yazısını okuyabilirsiniz.